Informatie voor de leerkracht

Wat is seks?
Seksualiteit wordt vaak geassocieerd met vrijen. Maar seksualiteit gaat om veel meer, namelijk;
Ø Lijfelijkheid
Ø Gevoelens
Ø Rolpatronen
Ø Waarden en normen

sexuele ontwikkeling bij kinderen:
* Peuters 2-4 jaar
De ontwikkeling van de “sekse-identiteit” begint.
Het “vieze woorden tijdperk”. Vieze woorden roepen om reacties uit te lokken.
* Kleuters 4-6 jaar
Kinderen gaan verder met het verkennen van hun eigen en andermans lichaam.
Verliefdheid is voor kinderen op deze leeftijd meer een speciaal soort vriendschap.
* Kinderen 6-8 jaar
Deze periode noemt men ook wel “De Seksueel latende periode”.
Verliefdheden gaan op deze leeftijd een rol spelen.
* Kinderen 8-10 jaar
Verliefdheden gaan een grotere rol spelen.
De seksuele voorkeur van de kinderen wordt verkend.
De groepsnorm op deze leeftijd is heteroseksualiteit.
Op een leeftijd van ongeveer 9 jaar ontstaat een splitsing tussen jongens en meisjes.
* Kinderen 10-12 jaar
Vanaf ongeveer 10 jaar begint de “Groeispurt”.

Puberteit bij meisjes:
* De versnelling in groei is het 1ste te zien in de ontwikkeling van borsten en schaamhaar.
* Sommige meisjes krijgen hun eerste menstruatie, maar de gemiddelde leeftijd hiervoor is 13 jaar.

Puberteit bij jongens:
* Tussen de 10 en de 15 jaar krijgen jongens hun eerste schaamhaar.
* De baard- en okselbeharing en het dieper worden van de stem treden relatief laat op.
* Een klein aantal jongens krijgt op deze leeftijd hun eerste zaadlozing. Hiervoor is de gemiddelde leeftijd 14 jaar.
Meer belangstelling voor de volwassen seksualiteit.
Experimenteren met “seksueel gedrag”.
Op deze leeftijd zie je ook sekse typerend gedrag, voorbeeld; meisjes gaan zich opmaken.

Het opstellen van een les?
Inleiding: Door het verzorgen van lessen seksuele vorming vervul je als docent een belangrijke rol in de seksuele opvoeding van je leerlingen. Doelen van die lessen zijn:
- Zorgen dat je leerlingen respect hebben voor zichzelf en anderen
- Dat ze zich bewust zijn van eigen en andermans waarden, normen en mogelijkheden
- Beslissingen kunnen nemen op het gebied van seksualiteit
-
Verschil voorlichting en ontwikkeling:
* Seksuele voorlichting: alleen kennis overbrengen over bijvoorbeeld relaties, de puberteit en seks.
* Seksuele ontwikkeling: ook zorgen dat leerlingen normen en waarden voor zichzelf ontwikkelen over deze onderwerpen.

Positief / Negatief: Je hebt positieve en negatieve punten over seksualiteit, belangrijk is dat je niet teveel naar het negatieve afdwaalt, maar dat je toch meer over het positieve ervan praat.

Voorbeelden van thema’s zijn:
- Lichamelijke en emotionele seksuele ontwikkeling
- Voortplanting
- Weerbaarheid
- Relaties
- Seksualiteit
- Veilige seks


Samenstellen van een les:
Soms is er een directe aanleiding om een onderwerp te bespreken, maar soms begin je gewoon op eigen initiatief. Het beste kun je aansluiten bij ideeën van je leerlingen. Je kunt bijv. een ideeënbus gebruiken. Wat moeten de leerlingen meekrijgen van jouw les. Voorbeelden daarvan zijn:
- Dat de leerlingen zich lekker voelen in hun lijf
- Dat ze hun seksuele gevoelens leren kennen
- Dat ze ontdekken hoe het lichaam van een ander werkt
- Dat ze weten hoe ze veilig kunnen vrijen
- Dat ze leren wat vriendschap en liefde is
- Dat ze hun eigen keuzes leren bepalen in wat goed is en wat niet goed is
- Dat ze oefenen in het praten over seksualiteit en gevoelens
- Dat ze leren dat seksuele gevoelens bij mensen verschillend kunnen zijn
- Leren 'nee-zeggen' als ze iets niet willen
- Leren initiatieven te nemen als ze iets willen
- Dat ze zich veilig voelen
- Dat ze eerlijk zijn
- leren respect te hebben voor andere

Vooraf: Bij lessen seksuele ontwikkeling is het belangrijk een open houding te hebben ten aanzien van seksualiteit en dat je laat zien dat je verstand hebt van het onderwerp.

Niveau leerlingen: Om het kennis en -ontwikkelingsniveau van je leerlingen in te kunnen schatten, kun je de kinderen een test laten doen.

Collega’s: Het is belangrijk om ondersteuning te zoeken bij of advies te vragen aan collega's die ervaring hebben met het verzorgen van lessen seksuele vorming.

Voorbeelden van materialen zijn:
Boeken, folders, spellen, pakketten, films en cd-roms